عوامل موثر بر افت تحصیلی دانش آموزان
عوامل موثر بر افت تحصیلی دانش آموزان:
مقدمه
زیر بنای علمی هر جامعه ای را آموزش و پرورش آن تشکیل می دهد، بنابراین با افزایش کیفیت آموزشی می‌توان ساختار علمی یک جامعه را مستحکم و توانمند ساخت. از اینرو بر عهده کارشناسان خبره آموزش است که روش‌های مختلف را که درافزایش کیفیت آموزشی مؤثرند را مورد بررسی قرار دهند.
یکی از این روش‌ها بررسی عوامل گوناگون افت تحصیلی دانش آموزان در دروس مختلف و ارائه راهکارهای مؤثر در باره آن است، که بکار بستن این راهکارها قطعا منجر به پیشرفت تحصیلی و بالا رفتن سطح کیفیت آموزشی می‌شود. این مهم را گروه آموزشی فلسفه استان به خوبی دریافته و از دبیران فلسفه و منطق برای بررسی افت تحصیلی دانش آموزان در این دو درس دعوت به همکاری نموده است - که در اینجا بر خود لازم می‌دانم از آنان تشکر نمایم. - لذا بر خود فرض دانستم که مقاله‌ای در این باره بنویسم. که سیر آن بدینگونه است:
در ابتدا تعریفی از افت تحصیلی ارائه شده، سپس به طور مختصر عوامل عمومی که باعث افت تحصیلی در هر درسی می‌شود، بیان شده و در نهایت افت تحصیلی در دروس فلسفه ومنطق در سه محور دانش آموز، معلم و کتاب مورد بررسی قرار می‌گیرد و راه حل‌های مناسب ارائه میگردد.
امید است که این مقاله در بهبود و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مؤثر واقع گردد.
ومن الله التوفیق.
آبانماه 86
1) تعریف افت تحصیلی
کاهش نسبی فعالیت درسی و مطالعه یک دانش آموز در یک دوره نسبی در مقایسه با دوره نسبی قبل از آن را افت تحصیلی گویند. به بیان دیگر شکستها و ناکامی‌های دانش آموز در تحصیل که با بی‌علاقگی به مسائل تحصیلی و کاهش نمرات درسی شروع می‌شود، افت تحصیلی نام دارد.
2) عوامل عمومی
افت تحصیلی دانش آموزان در درس‌های مختلف ،جدا از عنوان خاص کتاب عوامل مشترکی دارد، که مهمترین این عوامل عبارتند از:
الف) عوامل مربوط به دانش آموز
عوامل فیزیولوژیکی و جسمی مانند ضعف بینایی و شنوایی و غیره، عوامل ذهنی و روانی مانند میزان هوش و قدرت حافظه و سلامت روانی، نداشتن هدف واقعی و عینی و روشن از تحصیل، عدم انگیزش درونی برای تحصیل و مطالعه، نداشتن اعتماد به نفس کافی، ضعف اراده در تصمیم گیری‌های تحصیلی و مطالعه و اجرای تصمیمات، عدم برنامه‌ریزی دقیق از لحاظ زمان و میزان مطالعه روزانه، نداشتن روش مطالعه مناسب برای دروس مختلف، مهارت‌های مطالعه‌ی نادرست.
ب) عوامل مربوط به خانواده
اختلاف خانوادگی و خانواده آشفته ، طلاق فیزیکی یا روانی والدین ، وجود نا مادری یا نا پدری و غیره، اختلاف فرزندان با خانواده مانند لجبازی با والدین و اعتراض به جو خانواده، وابسته و متکی نمودن فرزندان به والدین در امور درسی و تکالیف ، تحقیر ، سرزنش و مقایسه نادرست فرزندان با همسالان موفق، تغییرات منفی در خانواده مانند ورشکستگی سیاسی و اقتصادی و اعتیاد و غیره، تغییر در جهت ارتقای سریع و غیر مترقبه سطح اقتصادی یا اجتماعی خانواده و از خود باختگی و غافلگیر شدن فرزندان و انواع انحرافات.
ج) عوامل مربوط به مدرسه
گروه همسالان مانند مزاحمت و شوخی‌های نابجا در کلاس درس، رفتارهای نامناسب عوامل اجرایی مدرسه مانند مدیر ، معاونین ، دبیران و مشاوران، جو عمومی حاکم بر مدرسه از لحاظ درسی مانند سخت‌گیری بیش از حد دبیران .
د) عوامل مربوط به اجتماع
دوستان نا باب، استفاده‌ی نادرست از کلوپ‌های ورزشی، بدن سازی ، بیلیارد و غیره، استفاده نادرست از کافی نت‌ها و گیم نت‌ها، گذراندن وقت زیاد در خیابان‌ها و خارج از منزل.
برای رفع و برطرف نمودن این موانع راهکارهای مختلفی وجود دارد، که بیان همه آنها از عهده این مقاله بیرون است.اما بدون شک به منظور کاهش افت تحصیلی دانش آموزان و رفع این موانع باید از طریق والدین و مربیان اقدام نمود.
والدین و مربیان در مواجهه با افت تحصیلی نوجوانان باید انعطاف پذیر بوده، رفتارهای خشونت آمیز با وی نداشته باشند و در عوض موفقیتهای تحصیلی او را تقویت نموده و به او پاداش دهند. زیرا در یادگیری همیشه حضور پاداش و تقویت اهمیت بسیاری دارد. زیرا فرد از طریق تقویت می تواند به یادگیری بیشتری دست یابد. در غیر اینصورت عدم تقویت فرد در هنگام افت تحصیلی موجب ترک تحصیل او خواهد شد .
به عبارت دیگر والدین و مربیان می بایستی به دانش آموز توجه کافی را مبذول داشته و روحیه اعتماد به نفس وی را افزایش دهند و در او نسبت به درس خواندن هدف ایجاد کنند.و نیز باید توجه داشته باشند که افت تحصیلی نشانه عدم توانایی تحصیلی نیست.
نکته دیگری که باید مربیان و والدین بدان توجه داشته باشند اینست که ملاک از درس خواندن یادگیری است نه نمره یادگیری علم و دانش ، کسب مهارتها برای زندگی آینده ، یادگیری نظم و تربیت ، قوانین جامعه و اجتماعی شدن مهم است . بنابراین نباید نمره را به عنوان ملاک پیشرفت تحصیلی دانش آموز در نظر داشته باشند، بلکه هدف یادگیری است. از اینرو والدین و مربیان باید انعطاف کافی را در زمینه نمره دانش آموزان داشته باشند، تا مشکلاتی را در این زمینه برای دانش آموز به وجود نیاورند، پس همه تلاش مربیان و والدین باید جلوگیری از افت تحصیلی دانش آموز باشد،زیرا چنانچه افت تحصیلی ادامه یابد به بزهکاری و انحراف دانش آموز منجر می‌شود و در نتیجه ترک تحصیل به وجود می آید، که یکی از مهمترین عوامل فساد در جامعه میباشد.
3) عوامل افت تحصیلی در دروس فلسفه و منطق
در هر درسی علاوه بر عوامل عمومی که در بالا ذکر شد، علل دیگری نیز وجود دارد که باعث افت تحصیلی در آن درس می‌شود. این عوامل را در درس‌های فلسفه و منطق در سه محور دانش آموز، معلم و کتاب مورد بررسی قرار می‌دهیم.
الف) دانش آموز
یکی از واقعیت‌های غیر قابل انکار در جامعه کنونی ما اینست که رشته علوم انسانی از منزلت و جایگاه بسیار پایینی برخوردار است و در انتخاب رشته تحصیلی دانش آموز رشته‌های ریاضی و تجربی نسبت به رشته انسانی در اولویت قراردارند و گاهی مشاهده می‌شود که رشته فنی و حرفه‌ای نسبت به رشته انسانی جایگاه بهتری دارد.بنابراین اکثر دانش آموزانی که رشته تحصیلی خود را علوم انسانی انتخاب می‌کنند، از روی علاقه و رغبت نبوده، بلکه چون از لحاظ درسی نمره حد نصاب برای انتخاب رشته ریاضی یا تجربی را کسب ننموده‌اند،وارد رشته انسانی می‌شوند.بنابراین بی رغبتی دانش آموزان به این رشته و دروس آن از جمله فلسفه و منطق عامل افت تحصیلی می‌شود.
_راهکار مؤثر
برای اینکه دانش آموزان به علوم انسانی علاقمند شوند،باید جایگاه این رشته تغییر یابد و اهمیت آن برای دانش آموزان مشخص گردد که این کار باید از خود دبیران و مسؤولان سازمان آموزش و پرورش آغاز گردد. که در اینصورت دانش آموزان با علاقه و رغبت این رشته را انتخاب نموده و دانش آموزانی که از لحاظ در سی توانمندتر هستند بدان رو می آورند. همچنین با مشخص نمودن جایگاه حقیقی رشته انسانی اهمیت هر یک از دروس این رشته از جمله فلسفه و منطق روشن می‌شود.و در نتیجه برای دانش آموزان دارای جذابیت می‌شود.
ب) معلم
گاهی ممکن است معلم و روش تدریس او در یک درس باعث بی‌رغبتی دانش آموزان به آن درس و در نتیجه افت تحصیلی آنان گردد. که در مورد در س فلسفه و منطق این عوامل را می‌توان ذکر نمود:
1) تدریس فلسفه و منطق توسط دبیران غیر مرتبط
گاهی مشاهده می‌شود که برای تدریس فلسفه و منطق با وجود دبیرانی رشته تخصصی آنها فلسفه است،از معلمان غیر متخصص استفاده می‌شود. مسلما تدریس و تسلط معلم در رشته تخصصی خود با غیر آن متفاوت است.
_ راهکار مؤثر
باید سعی شود، که تدریس فلسفه بر عهده دبیرانی قرار گیرد، که رشته آنان فلسفه میباشد،زیرا در این صورت در نحوه تدریس تفاوت محسوسی مشاهده شده و کیفیت تدریس افزایش یافته و تفهیم مطالب به دانش آموزان با سهولت انجام می‌پذیرد.
2) بی‌رغبتی معلم به تدریس فلسفه و منطق
گاهی خود معلم _ خواه رشته تخصصی او فلسفه باشد، یا نباشد_ هیچ علاقه و رغبتی به تدریس فلسفه و منطق ندارد و همین بی رغبتی تدریس او را با مشکل مواجه می‌سازد، که یکی از مهمترین عوامل بی‌رغبتی عدم شناخت کافی از جایگاه دروس منطق و فلسفه که مادر علوم است، میباشد. ودبیران از اهمیت این دروس که از مهمترین درس‌های رشته علوم انسانی هستند، غافل می‌باشند.و این امر مسلمی است که عدم شناخت کافی از یک درس وعلاوه بر آن بی رغبتی معلم به آموزش یک درس، در دانش آموزان تاثیر منفی گذاشته و بی علاقگی آنان نسبت به درس را بدنبال دارد و در نتیجه منجر به افت تحصیلی دانش آموزان در درس می‌شود.
_ راهکار مؤثر
گروه‌های محترم آموزشی باید جلساتی برای دبیرانی که این دروس راتدریس می‌نمایند، تدارک نمایند و جایگاه و اهمیت دروس منطق و فلسفه را برای آنان بازگو نموده و در صورت لزوم از افراد خبره و کسانی که سالهای بسیار به تدریس فلسفه و منطق مشغول بوده و به مهارت‌های مختلف تدریس این دروس آشنایی دارند، دعوت نمایند.
ج) کتاب
بعضی مواقع مطالب ، نحوه نوشتار و گرد هم آوردن مسائل یک کتاب بگونه‌ایست که موجب بی رغبتی دانش آموزان به آن کتاب شده و در نتیجه افت تحصیلی آنان را در یک درس در پی خود دارد.گاهی علت این امر پیچیدگی و مطالب دشوار کتاب است و گاه به این علت است که دانش آموز مطالب کتاب را مناسب با نیازهای خود نمی‌بیند و کاربردی برای آنها در زندگی روزمره خود قائل نیست. و در این صورت است که درس خشک، بی روح و بسیار ملال آور می‌شود.
_ راهکار مؤ ثر
دبیران فلسفه و منطق در هنگام تدریس، مطالب را با بیانی بسیار ساده، همراه با مثالهای شیرین و جذاب بیان کنند و سعی نمایند کاربرد این دو درس را در زندگی مادی و معنوی برای دانش آموزان مشخص نمایند. علاوه بر این خوبست همانگونه که در سالهای اخیرتغییر کلی در کتاب‌های بنیش اسلامی ایجاد شد و این سلسه کتاب‌ها با نگرشی جدید تدوین گشت و دارای پویایی و شادابی بسیار شد، تغییر کلی در تالیف کتاب‌های فلسفه سال سوم دبیرستان و پیش دانشگاهی ایجاد گردد تا آن پویایی و تحرک فکری که لازمه درس فلسفه است، به وجود آید. و دیگر درس فلسفه به عنوان یک درس خشک و ناکارامد تلقی نگردد.
و اخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین.
بسم الله الرحمن الرحیم
بررسی عوامل افت تحصیلی دانش آموزان
در دروس فلسفه و منطق
و
راهکارهای مؤثر آن
نگارنده:
محبوبه رجایی دبیر منطقه گلبهار
آبانماه86
نام و معانی سوره های قرآن باقی ماندن 5 نشانه از 1200نشانه آخرالزمان برای ظهورآقا امام زمان ترجمه قرآن و ادعیه (بسیار متفاوت،حتما دانلود کنید) آشنایی با بیماری صعب العلاج دشمن ستمگر و دوست ستمدیده باشیم ردپای « راکفلر» در کشاورزی ایران GMO یا تراریخته چیست؟ 2 واحد تاریخ دلیل ارتکاب گناه در ماه مبارک رمضان چیست؟ آهنگ دلبستم از حمیدرضا ویسه پور